تربیت و تزکیه همواره یکی از مهمترین اهداف پیامبران الهی بوده است، زیرا انسان را به مراتب کمال نهایی که خداوند متعال برای انسان در نظر گرفته میرساند. این عنصر اخلاقی و اجتماعی در سیره پیامبر اسلام (ص) و ائمه اهل بیت (ع) و بهویژه امام علی (ع) از اهمیت بالایی برخوردار بوده و دارای عمق و جامعیت و کاربرد عملی و مبتنی بر اصول و اهداف منطبق با فطرت الهی است. از اینرو نوشتار حاضر در پی شناسایی مبانی و اهداف تربیتی امام علی (ع) با تکیه بر بیانات ایشان در نهج البلاغه و بهرهگیری از اندیشه تربیتی امام علی (ع) به روش تحلیلی و توصیفی است. نتیجه پژوهش حاضر با استناد به سخنان علی (ع) حاکی از این است که انسان موجودی ذوابعاد است که باید به همراهی علم با عمل، تفکر وتدّبر، ذکر و یاد خداوند سوق داده شود. همچنین با توجه به سخنان آن حضرت (ع) اهداف تربیت عبارتند از: دعوت به عدالت در همه اشکال آن، رعایت تقوای الهی، انتقال میراث فرهنگی، تغییر و تحول انسان، کسب رضایت خداوند متعال، انذار از افتادن در فتنه، انذار از پیروی از هوی و هوس و امید طولانی. این مؤلفهها روی هم رفته منظومه فکری و عملیاتی حضرت (ع) در خصوص تربیت را به تصویر میکشد.
)