با بررسی کتب روایی، به ویژه، کتبی که گرایش کلامی، به صورت تطبیقی دارند، میتوان صفات و سجایای فراوان و منحصر به فردی از امام علی (ع) را مشاهده نمود که در منابع فریقین مشترک است و نویسندگانِ این آثار سعی داشتهاند تا این واقعیت را منعکس کنند. صفات و سجایای مرتبط با امام علی (ع) معمولاً مؤیّد مقام امامت ایشان نیز هست؛ چرا که امام باید دارای صفات افضل و گاهی خاص باشد. از میان این صفات، وصف «أمیرالمؤمنین» تابلوی پرتلألؤی است که ولایت و امامت حضرت (ع) را به وضوح به نمایش میگذارد. با بررسی روایات در این منابع، میتوان به روشنی موارد زیر را دریافت نمود: پیشینۀ این اتصاف، جایگاه آن، وظیفه دیگران نسبت به این مقام، نقش اعتقاد یا عدم اعتقاد به این اتصاف در ایمان، انحصار آن نسبت به امام علی (ع). ماحصل این موارد، تناسب تامِ این مقام با امامت است. از مطالب یاده شده این را نیز میتوان نتیجه گرفت که ولایت حضرت (ع) در این مقامِ خاص (یعنی أمیرالمؤمنین)، جز از راه انتصاب ممکن نبوده است؛ لذا قطعاً از اصول دین بهشمار میرود که اعتقاد یا عدم اعتقاد به آن، نتیجهای همچون کفر (کفر اعتقادی، نه تکفیر فقهی) را در پی خواهد داشت.
)