واقع‌نمایی زبان نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

زبان دین یکی از شاخه­های فلسفه دین در قرن معاصر است. از منظری فیلسوفان دین، در تحلیل زبان دینی قائل به دو دیدگاه هستند: در یک دیدگاه گزاره­های دینی فقط ناظر به ارزش­ها، اعمال و بیان احساسات دیندار دانسته می­شود (غیر واقع نما) و در دیدگاه دیگر گزاره­های دینی ناظر به واقع و توصیف­گر واقعیت­ها هستند (واقع نما). با توجه به این نکته و جایگاه نهج البلاغه در میان فرق اسلامی، در نوشتار حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی، واقع­نما بودن زبان نهج البلاغه اثبات شود. مراد از واقع­نمایی زبان نهج البلاغه این است که متکلم نهج البلاغه قصد واقع­گویی داشته و مفاد گزاره­های نهج البلاغه هم مطابقت با واقع دارند. به عبارتی، با لحاظ کردن دو مؤلفه قصد واقع‌گویی و مطابقت با واقع، واقع­نمایی گزاره­ها را از حالت صرفاً صدق گزاره­ای خارج کرده و به واقع­­نمایی توسعه مفهومی داده­ایم. برای تحقق این مدعا، از دلایل عقلی و شاهد مثال­هایی از متن نهج البلاغه (دلایل نقلی) بهره گرفته­ایم.

کلیدواژه‌ها