ویژگی‌های فردی و اجتماعی شخصیت‌های ممدوح در نهج البلاغه

دنیا از منظر اسلام، جایگاه تکامل بشر است. در این کارخانه انسان­سازی، الگوپذیری امری فطری است. این فطرت خدادادی به­صورت طبیعی گرایش به انسان‌هایی دارد که از ویژگی‌های شایسته و خوب برخوردارند. خداوند در نظام احسن خلقت، برای تأمین این نیاز درونی بشر، الگوهای جامعی همچون انبیاء و اولیاء و صالحین را قرار داده است. از اینرو حجیّت علم و عصمت ایشان و کلام و سیره­شان نیز بر ما حجت است و می‏توان خود ایشان و همچنین افرادی را که مورد مدح ایشان بوده­اند به عنوان الگو برگزید. از آنجایی که برای الگوپذیری نیاز به بررسی و شناخت ویژگی‌های این الگوهاست، در این میان، با توجه به جایگاه امیرالمؤمنین (ع) به­عنوان «قرآن ناطق»، در نوشتار حاضر این مهم از دریچه دیدگاه ایشان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و پژوهش حاضر، به روش توصیفی و کتابخانه‌ای به شناسایی ویژگی‌های شخصیت‌های ممدوح در نهج البلاغه پرداخته است. این شخصیت‌ها گاه به علت ویژگی‌های خاص فردی مانند: ایمان کامل، خضوع در عبادت، رضایت از مقدرات الهی، مبارزه با نفس و زهد و گاه به علت ویژگی‌های اجتماعی مانند: مطیع امر ولی بودن، سیاستمداری، شجاعت و جنگاوری مورد مدح و ستایش امام علی (ع) قرار گرفته‌اند.