تحلیلی بر آرزوهای امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

آرزوها آن دسته از خواسته‌های درونی و تمایلات قلبی انسان است که با عشق و انگیزه قوی همراه است. در واقع آرزوها معیاری برای سنجش ارزش افکار، عقاید و بینش افراد است. واضح است که بهترین آرزوها توسط بهترین افراد و الگوها ارائه می­شود؛ از این­رو امیرالمؤمنین با ارائه آرزوهای خود در نهج البلاغه، بهترین نقشه راه را جهت نیل به سعادت و نیکبختی ارائه داده است. می­توان آرزوهای علی (ع) را به دو دسته فردی و اجتماعی تقسیم کرد. واژه «طوبی» به­صورت ضمنی و تلویحی بیانگر آرزوهای شخصی حضرت (ع) و واژه «وددت» بیانگر آرزوهای اجتماعی ایشان است. عباراتی با سرآغار واژه «طوبی» بر ارائه نقشه­ای جهت «خودسازی فردی» دلالت دارند و از باب «امر به معروف و نهی از منکر» ایراد شده­اند. همچنین فعل «وودت» صراحت در آرزو دارد و با رویکردی دوگانه ارائه شده است: زمانی که حضرت (ع) برای خودشان به­عنوان یک شخص حقیقی و عبدالله از این فعل استفاده می­کند عبارات ایشان آرزویی زیبا و لقاءالله و همجواری با رحمت حق است، اما زمانی که به­عنوان یک شخصیت حقوقی و حاکم جامعه اسلامی و رهبر دینی از این فعل استفاده می­کند نه تنها به­عنوان آرزو بار معنایی مثبتی ندارد بلکه نوعی نفرین است که به­جهت توبیخ افراد، اعتراض نسبت به وضع موجود و اتمام حجت ارائه می گردد که نتیجه­ای جز محرومیت از حضور بهترین خلق خدا در میان مردم ندارد. نوشتار حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی به بیان آرزوهای امیرالمؤمنین (ع) در تقسیم­بندی فوق پرداخته است.

کلیدواژه‌ها