انسانها در سایه ارتباطات خود با یکدیگر حقوق و تکالیفی نسبت به هم پیدا میکنند که رعایت آنها به حسن رابطه و دوام آن کمک میکند. در همین راستا، فرزندان در ارتباط با والدین به عنوان ارکان اساسی خانواده وظایفی دارند که انجام آن به عنوان حقوق مؤکد والدین در همه ادیان و مکاتب، بالاخص دین مبین اسلام به انحاء و اشکال مختلف آمده است. از آیات و روایات و همچنین سیرهی معصومین علیهم السلام میتوان چنین استنباط کرد که حقوق والدین در سه حوزه احترام، احسان و اطاعت ترسیم گردیده که مصادیق این سه حوزه از یکدیگر قابل تفکیک نیست.
این حقوق در زمان حیات و حتی پس از مرگ آنها لازم الادا است؛ چنانکه اگر فرزند در ادای حقوق والدین کوتاهی نماید، دچار عاق والدین میشود و از رحمت الهی بی نصیب میگردد. همانطور که ادای حقوق والدین آثار و برکاتی مانند وسعت رزق، طول عمر، وعده بهشت الهی و ... به دنبال دارد، عاق والدین نیز پیامدهایی همچون عدم استجابت دعا، پذیرفته نشدن نماز و ... را در پی دارد که سعادت یا شقاوت فرد را رقم می زند. در نوشتار حاضر، بررسی این حقوق و عقوق از دیدگاه امام علی(ع) مورد مداقه قرار گرفته است.