خانواده به عنوان اولین نهاد زیربنایی زمینه تربیت و رشد انسان را فراهم میسازد. نهاد خانواده در اسلام همواره موضوعی حائز اهمیت بوده و آیات و روایات و سیره معصومین (ع) به عنوان راهگشای بشر، در جهت رشد و تعالی این نهاد مقدس حامل توصیهها و راهکارهای عملی بودهاند. در این میان، بررسی مؤلفههای خانواده در اندیشه و سیره امام علی (ع) را محور نوشتار حاضر قرار دادیم تا از این طریق توجه به مؤلفههای اساسی در ساختار خانواده اعم از تفاوت و عدالت جنسیتی، گفتگو، تأمین نیازها، رعایت حقوق یکدیگر، سازگاری، زناشویی را پی گیریم و با بهرهمندی و الگوسازی آن در عصر حاضر به نمونهای اعلا تمسک جوییم؛ چراکه بازتولید نهاد خانواده متعادل در جامعه میتواند راهگشا و حلاّل بسیاری از مشکلات بشر امروز باشد و در کاهش مشکلات و تضمین رشد و بهداشت سلامت اعضای جامعه سودمند باشد.